Rewers.

Kilka dni temu obejrzałam " Rewers", którego po mimo że film z przed kilku lat, nie miałam okazji zobaczyć wcześniej. Warto było.
Obraz ten, w całości niemal monochromatyczny - tam gdzie zaczyna się kolor film o ironio traci  barwność - graniczący z czarną komedią i noir jest pierwszym popełnionym przez Borysa Lankosza. Współreżysera " Ekipy "- serialu  political fiction. W zasadzie tyle widziałam z prac tego artysty. Jeśli kolejne prace Lankosza trzymają poziom " Rewersu " i "Ekipy", to tylko mu pogratulować.

Główna bohaterką  filmu jest szarobura, tkwiąca w staropanieństwie Sabinka grana przez idealną w tej roli Agatę Buzek. Panna jest z dobrego, inteligenckiego, przedwojennego domu - rzecz dzieje się w latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku w związku z czym takie pochodzenie w powojennej proletariacko - stalinowskiej, polskiej rzeczywistości było kulą u nogi. Skazywało na towarzystwo i zainteresowanie funkcjonariuszy aparatu stalinowskiego - palące słonce narodów miało wkrótce zgasnąć, a strach pozostać.
Tymczasem Sabince, delikatnej, można by było nawet rzec anemicznej wielbicielce poezji sen z powiek nie spędzało zagrożenie, a brak przystojnego wielbiciela. Babce i matce dziewczyny - rewelacyjna Janda - również. Dziewczę skazane było by zatem na wizyty wątpliwej aparycji i kultury kawalerów, gdy by nie "przypadkowa" interwencja przystojnego ubranego w prochowiec i wyglądającego niczym  Humphrey Bogart Bronisława. Urodziwy i dzielny młodzieniec wybawiwszy Sabinkę z rąk powiędłych żulików zyskał sobie jej uwielbienie i cielęcy zachwyt. Nie urodziwa Sabinka znalazła kawalera i to takiego, na widok którego kobietom miękły kolana. Nie miękły jedynie babci, która z racji wieku, czy też intuicji na ludziach znała się jak mało kto. Przejrzała chłopaka wnuczki na wylot.
Z księcia wyszedł diabeł. Gwałciciel - prosty chłop dosiadł panienkę z wyższych klas - szantażysta i ubek. Z wątłej Sabinki natomiast prawdziwa femme fatale. Bestia bezwzględna, inteligentna, ale wciąż idealistka nie wahająca się przed uśmierceniem aparatczyka, oddana przedwojennemu etosowi patriotka wyrosła na jego żyznym gruncie, podobnie jak matka farmaceutka i babcia - domowy ojciec chrzestny. 
Trzy niewiasty poradziły sobie z martwym Bronisiem perfekcyjnie. Rozpuściły chłopa. Dosłownie. Nieliczne pozostałości Sabina pogrzebała pod nie wylanymi wtedy jeszcze fundamentami Pałacu Kultury. Tym samym postawiła byłem kochankowi pomnik "twardszy niż ze spiżu ".
Ta wydawało by się prosta historia ma jednak nie jedno nie dwa, a den kilka. Jak tytułowy "Rewers". 
Awers i rewers, to dwie strony tej samej monety. Tak jak i tej filmowej z  ironicznym w kontekście całokształtu napisem "liberty", która to moneta nomen omen w była przyczyną wszystkich kłopotów Sabinki i jej rodziny.
Początkowy podział na dobro - przedwojenne idee, elitarność, wykształcenie, patriotyzm, oraz zło symbolizowane przez Bronka - zaprzedanie się nowemu systemowi, bezwzględność, oportunizm z czasem stają się mniej klarowne, a ich granice zatarte. Śmierć Bronka z ręki zdało by się bezbronnego, egzaltowanego dziewczęcia jest nie tylko synonimem  oddania wpojonym ideałom, oraz brakiem zgody na nowy "lepszy" świat. Jest również wyraźnym końcem dualnego postrzegania rzeczywistości nie tylko bohaterki, ale i widza. Zbrodnia na ubeku pozostaje zbrodnią - pewnym sensie zbliża moralnie ofiarę - kata i jego nemezis. Bez względu na to jakie są jej intencje. 
Ten krzyżyk w tajemnicy Sabina będzie nosić aż do własnej śmierci. Syn - efekt gwałtu i fizyczny portret ojca jest  żywym, choć odmiennym charakterologicznie od zabitego przypomnieniem zbrodni i kary. I chyba właśnie za to niechciane początkowo dziecko - nie wiesz kim na prawdę był jego ojciec i czy do służby nie zmuszono go śmiertelnym szantażem, mówiła matka Sabince - zgwałcona i oszukana kobieta pali po kilkudziesięciu latach świeczkę na monumentalnym pomniku swojego kochanka i upadłego już systemu.
Tę końcowa niemal scenę wieńczy inna. Zdawało by się zgrzytająca dysharmonią w tej szachownicy przyczyn i skutków. Na tyle odmienna, że nie zrozumiała, bądź budząca skarane emocje Dla mnie symbolizująca zagubienie tożsamości narodowej. Jej siły i woli walki. 
Scena ta to clue.  Ideologiczna marność efektu ubocznego romansu młodej, ambitnej, zamordystycznej, prostackiej komuny z wartościami Polski Dwudziestolecia Międzywojennego. 

Pozdrawiam.